آهن یک نوع ماده معدنی است و برای سلامتی انسان بسیار ضروری می‌باشد. تمام سلول‌های بدن هر فرد حاوی آهن هستند. در این مقاله به بررسی شرایط مصرف مکمل آهن می‌پردازیم.
معرفی شرایطی که مصرف مکمل‌های آهن ضروری است
اکثر آهن موجود در بدن در سلول‌های قرمز خون وجود دارند. سلول‌های قرمز خون، اکسیژن را از ریه‌ها به اندام‌ها و بافت‌های بدن انتقال می‌دهند. آهن نقش مهمی در ایجاد انرژی از مواد مغذی داشته و به انتقال امواج عصبی نیز کمک خواهد کرد. اگر فرد آهن بیشتری از مقدار مورد نیاز مصرف کند، آن در بدن برای استفاده در آینده ذخیره می‌شود. به طور متوسط افراد تمام آهن مورد نیاز خود را از مصرف مواد غذایی می‌گیرند، اما شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های آهن باشد.
کم خونی ناشی از کمبود آهن
کم خونی ناشی از کمبود آهن زمانی رخ می‌دهد که در گلبول‌های قرمز، آهن کافی موجود نباشد. در صورت کمبود آهن، گلبول‌های قرمز نمی‌توانند به طور موثر اکسیژن را به سلول‌ها و بافت‌های بدن منتقل نمایند. علائم کم خونی عبارتند از:
- خستگی
- ضعف
- سرگیجه
- دشواری در تمرکز
کم خونی ناشی از فقر آهن شایع‌ترین نوع کم خونی در ایالات متحده است که تقریبا ۵ میلیون آمریکایی به این وضعیت مبتلا هستند. علل شایع کم خونی شامل موارد زیر می‌گردند:
- قاعدگی، به ویژه شدید و طولانی بودن آن
- بیماری زخم معده
- سرطان در دستگاه گوارش
- از دست دادن خون توسط اهدای خون یا زخم
- خونریزی‌های دستگاه گوارش ناشی از مصرف طولانی مدت داروهایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن
دوران بارداری
زنان باید روزانه ۱۵ تا ۱۸ میلی‌گرم از مکمل‌های آهن را مصرف نمایند، اما زنان باردار نیاز به آهن بیشتری دارند. بر طبق مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، میزان توصیه شده آهن در زنان باردار ۲۷ میلی‌گرم در روز است. اگر فکر می‌کنید آهن کافی دریافت نمی‌کنید، مصرف ویتامین‌های قبل از زایمان‌تان را دو برابر نکنید، زیرا دریافت ویتامین‌های دیگر بیشتر از مقدار مورد نیاز، به جنین آسیب می‌زند، در عوض با پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌های آهن مشورت نمایید.
داشتن نوزاد
جنین زمانی که در رحم مادر است، از مادرش برای خود ذخایر آهن می‌سازد. این ذخایر، طی ۶ ماه اول زندگی یعنی زمانی که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند، استفاده می‌شود، از این رو باید هنگامی که کودک شما ۶ ماه است، غذاهای حاوی آهن را به رژیم غذایی خود اضافه نمایید. اکثر متخصصان کودک توصیه می‌کنند که اگر از شیر خود، نوزادتان را تغذیه نمی‌کنید، از شیر خشک غنی شده با آهن استفاده نمایید. نوزادان نارسی که وقت کافی برای ساختن ذخایر آهن نداشته‌اند نیز باید مکمل‌های آهن را دریافت نمایند. توجه داشته باشید که همیشه باید قبل از هر گونه اقدامی با پزشک مشورت نمایید.
دوران قاعدگی
قاعدگی باعث کاهش ذخایر آهن می‌شود و به همین دلیل است که زنان بیشتر از مردان دچار کم خونی می‌شوند. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که نژاد هم می‌تواند یک عامل تعیین کننده برای کم خونی محسوب شود.
ورزش کردن
به گفته سازمان بهداشت زنان، ورزشکاران زن در معرض خطر کمبود آهن هستند. علت دقیق این مسئله هنوز مشخص نشده است اما محققان بر این عقیده‌اند که ورزشکاران برای انتقال اکسیژن به هنگام ورزش کردن به سلول‌های قرمز بیشتری نیاز دارند. اگر ورزشکار هستید و در معرض کم خونی قرار دارید، با پزشک خود در این باره مشورت نمایید.
خونریزی مکرر
افرادی که بیش از حد دچار خونریزی می‌شوند، اغلب نیاز به مصرف مکمل‌های آهن دارند. اهدا کنندگان دائمی خون و افرادی که دارای خونریزی گوارشی هستند، در معرض خطر قرار دارند. خونریزی دستگاه گوارش می‌تواند ناشی از مصرف داروها یا شرایطی مانند زخم و سرطان باشد. اگر مکررا سطح آهن خونتان افت می‌کند، توصیه می‌شود که مرتبا خون اهدا نکنید.
دیالیز شدن
بسیاری از افراد مبتلا به دیالیز کلیوی به آهن بیشتری نیاز دارند. کلیه‌ها مسئول تولید اریتروپوئیتین (نوعی هورمون که بدن اجازه می‌دهد تا گلبول قرمز تولید نماید) هستند. در صورتی که کلیه‌ها به درستی کار نکنند، معمولا کم خونی به وجود می‌آید. فرد ممکن است به هنگام دیالیز شدن، مقدار کمی از خون خود را از دست بدهد، همچنین رژیم‌های غذایی افراد دیالیزی نیز مصرف آهن را محدود می‌سازد. برخی از داروهایی که افراد دیالیزی مصرف می‌کنند، می‌توانند میزان آهن را تحلیل برده یا توانایی بدن برای جذب آهن را مختل سازند. در صورت دیالیز، با پزشک خود در مورد چگونگی تثبیت سطح آهن خون سالم صحبت کنید.
مصرف داروهای کاهش دهنده آهن
مصرف برخی از داروها می‌توانند در جذب آهن تاثیرگذار باشند. در زیر به معرفی داروهایی که توانای بدن برای جذب آهن را تضعیف می‌کنند، اشاره خواهیم کرد:
- کینولون‌ها که از خانواده آنتی بیوتیک‌ها هستند و شامل سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین می‌شوند
- تتراسایکلین
- رانیتیدین و امپرازول که برای زخم معده، سوزش سر دل و سایر مشکلات معده استفاده می‌شوند
- مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین برای فشار خون بالا
- کلستیپول و کلستیرامین برای کاهش کلسترول خون
اگر تردید دارید که در صورت مصرف یکی از داروهای فوق دچار کم خونی شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه نمایید، اما مصرف آن را خودسرانه قطع نکنید مگر آنکه پزشک دستور این کار را داده باشد.
بیش فعالی
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که کمبود آهن به طور شگفت آوری با اختلال بیش فعالی مرتبط است. محققان دریافتند که کودکان مبتلا به بیش فعالی سطح کمتری از آهن و فریتین در خونشان دارند. فریتین، آهن را در درون سلول‌ها برای استفاده‌های بعدی ذخیره می‌نماید.
مصرف داروهای مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) همراه با سرفه کردن
پزشک داروهای مهار کننده ACE را برای درمان برخی از بیماری‌ها، از جمله موارد زیر تجویز می‌کنند:
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- دیابت نوع ۲
- بیماری خفیف کلیوی
این داروها ممکن است از بیماری کلیوی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری نمایند. سرفه خشک نیز یکی از عوارض جانبی مصرف این دارو می‌باشد. محققان دریافتند مصرف مکمل‌های آهن باعث افزایش میزان نیتریک اکسید در خون می‌شود. نیتریک اکسید به کاهش سرفه‌های ناشی از داروهای ACE کمک می‌کند.
نکاتی در رابطه با مصرف مکمل‌های آهن
بدن اکثر افراد به مصرف کپسول مکمل‌های آهن واکنش مثبت نشان می‌دهد اما برخی از افرادی که به کمبود شدید آهن مبتلا هستند، ممکن است به آهن داخل وریدی نیاز داشته باشند. توجه داشته باشید که مکمل‌های آهن باید با معده خالی مصرف شود زیرا غذا می‌تواند میزان آهنی که بدن جذب می‌کند را کاهش دهد. مصرف مکمل‌های آهن با غذاها یا نوشیدنی‌هایی که دارای ویتامین C هستند موجب جذب آهن می‌شود. مکمل‌های آهن را به میزان دوز توصیه شده مصرف نمایید، زیرا مصرف بیش از حد آن می‌تواند مسمومیت ایجاد کند.
